इथेनॉल कसे प्रदूषण कमी करते आणि स्वच्छ पर्यावरणाला समर्थन देते?

प्रदूषण कमी करणे आणि स्वच्छ पर्यावरणाची गरज ही आजच्या काळातील महत्त्वाची आवश्यकता आहे. वाढत्या वाहनांच्या संख्येमुळे आणि जीवाश्म इंधनाच्या जास्तीच्या वापरामुळे हवेचे प्रदूषण मोठ्या प्रमाणावर वाढले आहे. यावर उपाय म्हणून इथेनॉल हे पर्यावरणपूरक इंधन म्हणून समोर आले आहे. या लेखात आपण इथेनॉल म्हणजे काय, त्याचा वापर कसा करावा आणि तो प्रदूषण कमी करण्यात कसा मदत करतो याचा आढावा घेणार आहोत.  

---

इथेनॉल म्हणजे काय?  
इथेनॉल हा बायोफ्युएल प्रकार आहे, जो प्रामुख्याने साखर आणि स्टार्चयुक्त वनस्पतींमधून तयार होतो, जसे की ऊस, मक्याचे दाणे, गहू, इ.  
- हा आंतरराष्ट्रीय इंधन मानके पूर्ण करणारा पर्यावरणपूरक इंधन प्रकार आहे.  
- इथेनॉलचा वापर थेट इंधन म्हणून किंवा पेट्रोलसोबत मिश्रण (ब्लेंडिंग) करून केला जातो.  

---

इथेनॉल प्रदूषण कसे कमी करते?  
1. कार्बन उत्सर्जन कमी करणे:  
   - इथेनॉल पेट्रोलच्या तुलनेत जळताना कमी कार्बन डायऑक्साइड (CO2) उत्सर्जित करतो.  
   - यामुळे हरितगृह वायूंचे प्रमाण कमी होते.  

2. कमी विषारी पदार्थ:  
   - इथेनॉल जळल्यावर कार्बन मोनोक्साइड (CO) आणि इतर विषारी वायू कमी प्रमाणात निर्माण होतात.  

3. नवीन तंत्रज्ञानास प्रोत्साहन:  
   - इथेनॉलचा वापर वाढवून हरित तंत्रज्ञान आणि पर्यावरणपूरक उपायांना प्रोत्साहन मिळते.  

4. वाहनांमधील प्रदूषण कमी करणे:  
   - इथेनॉल जास्त स्वच्छ जळणारे इंधन आहे, ज्यामुळे वाहनांमधील पार्टिक्युलेट मॅटर (PM) आणि नायट्रोजन ऑक्साइडसारख्या प्रदूषकांचे उत्सर्जन कमी होते.  

---

इथेनॉलचा पर्यावरणीय लाभ  
1. नवीन वनस्पतींचे उत्पादन:  
   - इथेनॉल तयार करण्यासाठी वापरण्यात येणाऱ्या पिकांचे उत्पादन स्थानिक शेतकऱ्यांसाठी आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर ठरते.  

2. नवीकरणीय ऊर्जा स्रोत:  
   - इथेनॉल हा नवीन ऊर्जा स्रोत आहे, जो जीवाश्म इंधनांवर अवलंबित्व कमी करतो.  

3. ऊर्जेचा स्वच्छ स्रोत:  
   - सौर किंवा पवन ऊर्जेसोबत इथेनॉलचा वापर केल्याने प्रदूषण कमी होते.  

4. वनीकरणाला चालना:  
   - इथेनॉल उत्पादनासाठी शेतजमिनींचा अधिक चांगला वापर होतो, ज्यामुळे वनीकरणाला प्रोत्साहन मिळते.  

---

इथेनॉलचा वापर कसा करावा?  
1. इंधन मिश्रण (ब्लेंडिंग):  
   - इथेनॉल पेट्रोलसोबत 10% किंवा त्यापेक्षा जास्त प्रमाणात मिसळले जाते, ज्याला E10, E20, E85 अशा प्रकारे संबोधले जाते.  

2. इथेनॉलवर चालणारी वाहने:  
   - आजकाल अनेक वाहने इथेनॉल-आधारित इंधनावर चालण्यासाठी डिझाइन केली जात आहेत.  

3. औद्योगिक वापर:  
   - रसायन उद्योग, औषधनिर्मिती, आणि इतर उद्योगांमध्ये इथेनॉलचा वापर वाढत आहे.  

---

भारतामध्ये इथेनॉलचा प्रभाव  
- ऊस उत्पादन: भारतातील ऊस उत्पादकांना इथेनॉल उत्पादनाचा आर्थिक फायदा होतो.  
- ऊर्जेची स्वायत्तता: इथेनॉल उत्पादन वाढवल्यामुळे भारताचे जीवाश्म इंधन आयात कमी होईल आणि स्वच्छ ऊर्जा उद्दिष्टे साध्य होतील.  
- राष्ट्रीय धोरण: भारताने 2025 पर्यंत 20% इथेनॉल मिश्रणाचे लक्ष्य (E20) ठेवले आहे, जे प्रदूषण कमी करण्यासाठी एक मोठे पाऊल ठरेल.  

---

इथेनॉलच्या वापरातील आव्हाने  
1. उत्पादनाची मर्यादा:  
   - इथेनॉल उत्पादनासाठी लागणारे कच्चे माल मर्यादित प्रमाणात उपलब्ध आहे.  
2. जागतिक स्पर्धा:  
   - इथेनॉल उत्पादनात जागतिक बाजाराशी स्पर्धा करावी लागते.  
3. तंत्रज्ञानाची आवश्यकता:  
   - इथेनॉलसाठी वाहने आणि इंधन वितरणासाठी सुधारित तंत्रज्ञान आवश्यक आहे.  

---

निष्कर्ष  
इथेनॉल हा एक शाश्वत, स्वच्छ, आणि पर्यावरणपूरक इंधन स्रोत आहे, जो हवेचे प्रदूषण कमी करण्यासाठी उपयुक्त ठरतो. वाहनांमधील इंधन म्हणून आणि औद्योगिक क्षेत्रात इथेनॉलचा वापर वाढवून आपण पर्यावरण संरक्षणात मोठा वाटा उचलू शकतो. भारतासारख्या देशांमध्ये इथेनॉल उत्पादनाला प्रोत्साहन देणे केवळ पर्यावरणासाठीच नव्हे तर अर्थव्यवस्थेसाठीही लाभदायक ठरते.  
चला, इथेनॉलच्या वापराला प्रोत्साहन देऊया आणि स्वच्छ, हरित भविष्याचा मार्ग मोकळा करूया!  

 

सविस्तर वाचा Green Ecosystem येथे